شاید هیچ بیماری دیگری در پزشکی نباشد که به اندازه ام اس، بستر تحقیقات قرار گرفته باشد. و در سالهای گذشته بشر با صرف هزینه های هنگفت تحقیقاتی قادر شده درمان ام اس را متحول کند. نتیجه اخلاقی! ظرف مدت زمان کوتاهی ام اس از یک بیماری وحشتناک تبدیل شده به بیماری ای که به راحتی قابل کنترل می باشد. اما این پیشرفتها بقدری سریع اتفاق افتاده اند که هنوز زمان کافی برای زدودن حس ترس و نگرانی همراه با نام این بیماری سپری نشده است. البته هر چقدر ام اس زودتر تشخیص داده شود، متخصص مغز و اعصاب قادر خواهد بود با قدرت بیشتری آن را مهار کند.
ام اس ام اس در واقع زخمی شدن تعدادی از عصبهای مغز و نخاع است. زخمی که ناشی از حمله سیستم ایمنی خود فرد است. عصبها هم همان سلولهای دراز و بی قواره سیستم عصبی ما هستند!
تصویر ی سلول عصبی(نورون)
قسمتهای خاکستری رنگ غلاف میلین هستند که در ام اس مورد حمله قرار می گیرند.
ما سیستم عصبی را به دو بخش تقسیم می کنیم: مرکزی و محیطی. سیستم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع است. و سیستم عصبی محیطی، عصبهایی را شامل می شوند که از مغز(مثل عصب صورت) یا از نخاع خارج می شوند.
حالا اگر عصبهایی در مغز یا نخاع مورد حمله سیستم ایمنی قرار بگیرند در مرحله اول پوشش آنها زخمی می شود.
البته خیلی وقتها این زخم فراتر از پوشش نمی رود اما بهر حال در مواردی تنه عصب هم در نهایت آسیب می بیند.
اما این پوشش عصب که "میلین" نام دارد یک لباس معمولی نیست! کمی جادو بلد است! در واقع لباس جادوگر عصبها یا همان میلین سرعت انتقال پیام در طول عصر را دوچندان می کند و وقتی سیستم ایمنی پاره اش می کند دیگر پیامها با سرعت قبلی منتقل نمی شوند و حسب اینکه چه مداری از مغز دچار خرابی شده باشد علامت متفاوتی ممکن است ایجاد شود.
نکته جالب این است که بعضی مناطق سیستم عصبی مرکزی برای ارتش دفاعی بدن ما خوشمزه تر هستند! مثلا عصب بینایی(عصب بینایی جزو سیستم عصبی مرکزی به حساب می آید) بنابراین برخی علائم خاص بیشتر احتمال دارد که موقع هجوم سیستم دفاعی به سیستم عصبی ما اتفاق بیفتند.
مثلا ممکن است بینایی فرد کاهش ناگهانی پیدا کند، یا بیمارعلائم حسی پیدا کند، تعادل بیمار دچار مشکل شود و یا یک سمت بدنش بی قوت شود. احتمال وقوع برخی علائم مثل سردرد، سرگیجه و تشنج بخاطر حمله سلولهای ایمنی به مغزدر بیماری ام اس بسیار اندک است.
پس اگر به تازگی دچار سردرد شده اید احتمال اینکه سردرد شما میگرن باشد یا تنشی باشد بسیار بیشتر از این است که از ام اس ناشی شده باشد. ( سردرد از مواردی است که دلایل متعدد دارد شامل برخی دلایل اورژانس! اما ام اس بعنوان دلیل آن بسیار بعید است).
هر کدام از علائمی که گفتیم دلایل دیگری هم ممکن است داشته باشند. اینکه علائم با چه سرعتی پدیدار می شوند مهم است. مثلا کاهش دیدی که تدریجی اتفاق افتاده باشد دلیلش دیگر "ام اس" نیست.
سن و سال فرد هنگام بروز علائم هم مهم است. مثلا اگر یک آقای هفتاد ساله ناگهان یک سمت بدنش بی قوت شود احتمالا دچار سکته مغزی شده و نه حمله ام اس، اما همین حالت اگر برای یک خانم سی ساله رخ دهد ام اس بسیار محتمل خواهد بود.
در ویدئو زیر دکتر عمادی متخصص مغز و اعصاب در مورد نشانه های ام اس صحبت می کند: