میگرن چیست؟
میگرن یک سردرد ژنتیکی و فوق العاده شایع است که تقریبا از هر هفت نفر یک نفر را درگیر خودش کرده است. میگرن البته صرفا سردرد نیست حتی گاهی بدون اینکه فرد مبتلا به میگرن کوچکترین سردردی را تجربه کند با سایر نشانه های غیر سردردی میگرن دست و پنجه نرم می کند. نشانه هایی مانند سرگیچه، گردن درد، مشکلات گوارشی و علائم خلقی مثل افسردگی و اضطراب.
گفته می شود که میگرن درمان قطعی ندارد. به این معنی که علم پزشکی هنوز به این درجه از توانایی نرسیده که بتواند ژنتیک شما را تغییر دهد و ژنتیک شما همیشه شامل استعداد بروز میگرن خواهد بود. اما شما با انجام یک سری تغییرات می توانید تا اندازه زیادی سردردهای میگرنی خود را کاملا کنترل کنید. بنظر دکتر فرهاد عمادی متخصص مغز و اعصاب با تجربه درمان هزاران بیمار سردرد، مهمترین کاری که شما باید انجام دهید این است که خودتان باعث نشوید که میگرنتان مزمن شود. بیشتر از دارو شما به اطلاعات صحیح نیاز دارید. دکتر عمادی پیشنهاد می دهد که قبل از مصرف دارو اطلاعات خود را کامل کنید و الگوی زندگی خود را تغییر دهید. اگر سردردتان کنترل نشد به سراغ درمان دارویی بروید. قبل از هر چیز پیشنهاد می کنیم مطلب زیر را ببینید تا اطلاعاتتان در مورد میگرن و تظاهرات مختلف آن بیشتر شود(روی تصویر زیر کلیک کنید):
میگرن صرفا سردرد نیست!
کلیات درمان میگرن
لازم است مبتلایان به میگرن زندگی منظمتری داشته باشند. خواب و خوراک منظم و پرهیز از گرسنگی و بی خوابی بسیار کمک کننده می باشد. همچنین توصیه می کنیم که میگرنیها بصورت منظم ورزش کنند. در این بین یوگا و ورزشهای هوازی می توانند تاثیر چشمگیری داشته باشند. دکتر عمادی معتقد است که ورزش هوازی در درمان نهایی میگرن بسیار کمک کننده است، هر چند که در ابتدا ممکن است قدری سردردها را بدتر کند. اگر سردرد مزمن میگرنی دارید باید دقت داشته باشید که بهتر است که روزهای اول شروع به ورزش کردن در حالتی که گرسنه اید ورزش نکنید چون افت قند خون می تواند باعث سردرد شما شود. دکتر عمادی توصیه می کند که بعد از گذشت چند هفته ای از شروع ورزشتان حالا آن را به صبح منتقل کنید و در وضعیت ناشتا اقدام به ورزش کردن کنید. ضمنا بهتر است قبل، حین و بعد از ورزش به اندازه کافی آب بنوشید تا کم آب شدن بدن باعث بروز حمله میگرنی نشود. بعضی از میگرنیها با استفاده از مایعات شیرین در حین ورزش از بروز سردرد جلوگیری می کنند. در لینک زیر می توانید با سبک ورزش درمانی میگرن دکتر عمادی آشنا شوید:
یوگا و ورزشهای ایروبیک در کنترل میگرن موثرند.
برای تسکین غیر دارویی سردردهای میگرن میتوانید در یک اتاق تاریک و ساکت استراحت کنید. همچنین کمپرس آب گرم(و برای بعضی از بیماران کمپرس سرد) می تواند به رفع سردردها کمک کند. اگر مشکل کبدی ندارید می توانید از استامینوفن به عنوان مسکن استفاده کنید. اگر دچار حالت تهوع شده اید دیگر مسکنهای خوراکی کمک چندانی به رفع سردردهای شما نخواهند کرد و باید از روشهای دیگری استقاده کنید.(مطلب مربوط به مسکنها را در زیر ببینید).
غذاهای مضر برای میگرن
درگذشته تاکید فراوانی بر رابطه غذاهای مختلف با میگرن می شد. امروزه می دانیم رژیمهای غذایی سفت و سخت جایگاهی در درمان میگرن ندارد. توصیه دکترعمادی صرفا پرهیز از کافئین، الکل و همچنین کربوهیدراتها، گوشتها و لبنیات فراوری شده می باشد است(مثل نودالیت، سوسیس، کالباس و پنیر پیتزا).
دکترعمادی به فردی که با مصرف لبنیات معمولی دچار سردرد می شود توصیه می کند که بجای پرهیز از مصرف لبنیات، به مصرف منظم آن روی آورد؛ البته در مواردی ناگزیر میشویم لبنیات را از مقادیر کم شروع و بتدریج افزایش دهیم تا به اصطلاح بدن فرد به لبنیات عادت کند. این کار را می توان با هر غذایی که سردرد فرد را تحریک می کند انجام داد، ولی اگر غذای تحریک کننده ذاتا یک غذای مضر باشد(مثل فست فودها) بهتر است که آن غذا بطور کامل حذف شود. بعضی غذاها ذاتا خیلی مضر نیستند اما غذای مفید هم محسوب نمی شوند و اگر جایگزین مناسب داشته باشند بهتر است حذف شوند مثل کربوهیدرات فراوری شده و فاقد سبوس شامل انواع نودلیت و ماکارونی و برنج سفید. در مورد میوه های ترش اگر فرد بطور مشخص متوجه تحریک سردردش با آن میوه ها(مثل پرتقال و لیمو) بشود بهتر است آنها را حذف کند والبته باید مراقب تامین ویتامین سی مورد نیاز روزانه خود باشد. جهت مشاهده ویدئو آموزشی دکتر فرهاد عمادی متخصص مغز و اعصاب در باره ارتباط میگرن با غذا ها مطلب زیر را ببینید:
کار با مانیتورها
استفاده بیش از حد از موبایل خود از دلایل تشدید سردردهای میگرنی است. ضمن محدود کردن ساعات استفاده از موبایل نکات زیر را هم رعایت کنید:
♦ فیلتر نور آبی گوشی خود را فعال کنید. این فیلتر در گوشیهای مختلف نامهای متفاوتی دارد مانند eye comfort، night mood و...
♦ گوشی موبایل خود را از ساعت ده شب خاموش کنید. کار با موبایل در ساعتهای پایانی شب از کیفیت خواب شما می کاهد که خود تاثیر بسزایی در تشدید سردردهای شما دارد.
در مورد لپ تاپ و کامپیوتر شخصی علاوه بر رعایت موارد فوق یادتان باشد که باید هر چند دقیقه یک بار تغییر وضعیت دهید چرا که فشار بر گردن شما هم می تواند باعث تحریک سردردهای میگرنی شود.
به اطرافیانتان بگویید که چگونه رفتار کنند
ما به تنهایی زندگی نمی کنیم. شما میگرن دارید و عدم آگاهی اطرافیان شما ممکن است باعث شود رفتارهای ناخواسته آنها میگرن شما را تشدید کند. پس دوستان، همکلاسیها یا همکاران شما باید از ابتلای شما به میگرن و رعایتهایی که باید در رفتار با شما انجام دهند آگاه باشند. مثلا ممکن است دوست شما عطر تندی استفاده کرده باشد و شما به خاطر آن دچار سردرد شدیدی شوید. بدیهی است که این موضوع درباره افراد خانواده شما هم صدق می کند. پس به اطرافیانتان در باره مشکلتان و رعایتهایی که باید انجام دهند آگاهی برسانید. پیشنهاد می کنم این کار را با ارسال مطلب و ویدئو زیر انجام دهید:
آنچه اطرافیان شما باید بدانند
پیشگیری ازعوارض میگرن
استعمال دخانیات چه بصورت مستقیم و چه اینکه فرد بصورت غیر مستقیم در معرض آن قرار بگیرد برای افراد میگرنی مضر می باشد. مصرف دخانیات می تواند خطر بروز سکته مغزی را در مبتلایان به میگرن با اورا تا ۹ برابر بیشتر کند.
توضیح اینکه اوراها علائم غیر سردردی مرتبط با میگرن هستند مانند کاهش دید، نورهای جرقه زن و بی حسی دست. روی تصویر زیر کلیک کنید تا اطلاعات لازم را در باره اوراها بدست آورید:
هر آنچه باید در باره اوراها بدانید
پس دقت کنید! درمان میگرن صرفا کنترل سردردها نیست، پیشگیری از عوارض میگرن نیز بسیار مهم است. در مورد سکته های ناشی از میگرن باید اشاره کرد که بسیاری از این سکته ها کوچک هستند و در مناطقی از مغز رخ می دهند که علائم بالینی واضح ایجاد نمی کنند اما می توانند کارکردهای فکری و احساسی مغز(قسمتهای عمقی مغز مسوول احساسات ما هستند) را تحت تاثیر قرار دهند. برای اینکه در باره سکته های خاموش مغزی اطلاعات لازم را بدست آورید روی لینک(تصویر) زیر کلیک کنید:
سکته های مغزی خاموش مسوول بسیاری از مشکلات
ذهنی و احساسی ما از سنین میانسالی به بعد هستند.
البته تنها استعمال دخانیات نیست که ریسک سکته را در مبتلایان به میگرن افزایش می دهد. در این زمینه داروهای حاوی استروژن مثل قرصهای ضد بارداری هم از اهمیت ویژه ای برخوردارند(رجوع شود به قسمت داروهای ضد بارداری در همین صفحه). در ضمن توصیه می کنیم که مطلب و ویدئو زیر در ارتباط با خطر سکته در مبتلایان به میگرن و نکاتی که باید برای پیشگیری از این سکته ها بدانید، را مشاهده کنید (روی تصویر زیر کلیک کنید):
میگرن و سکته مغزی
میگرن قاعدگی
بیشتر مبتلایان به میگرن را خانمهایی که در سنین باروری هستند تشکیل می دهند. جالب است بدانید که یک سوم زنان در دهه چهارم زندگی خود سردرد میگرنی را تجربه می کنند. بسیاری از اوقات سردردهای میگرنی با تغییرات هورمونی تشدید پیدا می کند. این اتفاق معمولا حول و حوش پریودی رخ می دهد اما برخی خانمها هنگام تخمک گذاری هم افزایش سردرد را تجربه می کنند. اگر بیمار فقط حول و حوش پریودی سردرد را تجربه کند (یعنی از دو روز قبل از شروع قاعدگی تا سه روز بعد از پریودی) اصطلاحا به این نوع میگرن، میگرن قاعدگی حقیقی یا میگرن قاعدگی خالص می گوییم. اگر پزشک برای شما تشخیص میگرن قاعدگی حقیقی گذاشته باشد شما مجاز هستید از دو روز قبل از موعد پریودی تا اتمام دوره از مسکنهای ساده برای پیشگیری از سردرد استفاده کنید(حتما مطلب مسکنها را در زیر ببینید) اما این درمان به هیچ وجه برای کسانی که بجز قاعدگی در بقیه روزهای سیکل هم سردرد میگرنی را تجربه می کنند جایز نمی باشد چون ممکن است باعث مزمن شدن میگرن شود. دکتر عمادی توصیه می کند که حتی قبل از شروع مسکن می توانید از مکمل منیزیوم برای جلوگیری و درمان سردردهای میگرنی استفاده کنید. پیشنهاد می کنیم مطلب و ویدئو آموزشی زیر را در باره منیزیوم (معروف به عنصر آرامش و قدرت) مطالعه کنید:
منیزیوم عنصر آرامش و قدرت
میگرن و بارداری
تقریبا دو سوم خانمها سردردهایشان در دوره بارداری کاهش می یابد. اما تعدادی از خانمها سردردهایشان تغییری نمی کند و عده کمی(حول و خوش ده درصد) سردردهایشان بدتر می شود. لازم است که بیمارانی که سردردهایشان در طول حاملگی بدتر می شود توسط متخصص مغز و اعصاب معاینه شوند تا سایر دلایل ایجاد کننده سردرد در بارداری مانند افزایش فشار مغز بررسی شود. در طول بارداری برای تسکین بهتر است از روشهای غیر دارویی استفاده کنید(رجوع شود به کلیات درمان میگرن در همین صفحه). به عنوان مسکن هم می توانید از استامینوفن استفاده نمایید اما مصرف مسکنهایی مانند بروفن، ناپروکسن و دیکلوفناک می تواند با عوارضی برای جنین همراه باشد و ختما باید پس از مشورت با پزشک استفاده شود.
در دو سوم موارد میگرن در حاملگی فروکش می شود.
اگر تعداد سردردهایتان در دوره حاملگی زیاد است پزشکتان می تواند از یک سری داروها برای پیشگیری از سردردهای شما استفاده کند. همچنین یک راه حل دیگر تزریق بوتاکس تخصصی میگرن قبل از اقدام به بارداری است(مطلب مربوط به بوتاکس را در پایین همین صفحه مطالعه کنید).
میگرن و داروهای جلوگیری از بارداری
داروهای ضد بارداری در مبتلایان به میگرن از دو نظر اهمیت دارند. افزایش شدت و تعداد سردردها و افزایش ریسک مشکلات عروقی مغز. فرد مبتلا به میگرن در شرایط زیر مجاز است که داروهای ضد بارداری استفاده کند:
♦ سن فرد زیر ۳۵ سال باشد.
♦ فرد دخانیات استعمال نکند.
♦ مبتلا به فشار خون نباشد.
♦ دیابت نداشته باشد.
♦ چربی و کلسترول بالا نداشته باشد.
♦ مصرف قرصهای ضد بارداری باعث افزایش شدت و تعداد سردردهای فرد نشود.
بهتر است از داروهای جلوگیری با استروژن کم(زیر سی میلیگرم استروژن) یا داروهایی که فقط پروزسترون دارند استفاده کنید. همچنین اگر سردرد شما با اورا همراه باشد(مطلب مربوط به اورا را در بالا ببینید) بهتر است از داروهای جلوگیری از بارداری استفاده نکنید مگر با تجویز پزشک.
بهترین مسکن میگرن
بهترین مسکن میگرن، ساده ترین مسکن موجود یعنی استامینوفن است. به چند دلیل:
1. در مقایسه با سایر مسکنها عارضه ناچیزی دارد.
2. احتمال مزمن شدن میگرن در اثر استفاده از استامینوفن در مقابل سایر مسکنها اندک است.
برای اینکه بهترین تاثیر را از استامینوفن بدست آورید بهتر است آن را با اولین نشانه های سردرد استفاده کنید. برای افراد بزرگسالی که با مصرف یک قرص ۵۰۰ میلیگرمی سردردشان آرام نمی شود پیشنهاد می شود که در حملات بعدی سردرد دو تا قرص ۵۰۰ میلی گرمی را با هم استفاده کنند(در صورتیکه مشکل کبدی یا منع خاصی برای مصرف استامینوفن نداشته باشند). در صورت عدم پاسخگویی با مشورت پزشک می توانید از سایر مسکنها مانند بروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک، ایندومتاسین، ریزاتریپتان وسوماتریپتان استفاده کنید. دقت داشته باشید که مصرف مسکنها می تواند باعث مزمن شدن میگرن شود. بنابراین اگر تعداد مسکن مصرفی شما بیش از یک عدد در هفته باشد حتما باید برای پیشگیری از تبدیل شدن سردردتان به میگرن مزمن به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. ریزاتریپتان وسوماتریپتان مسکنهای اختصاصی میگرن محسوب می شوند که استفاده از آنها در بارداری و نیز در افراد مسن و آنهایی که زمینه مشکلات قلبی عروقی دارند ممنوع است. دکتر عمادی با توجه به پتانسیل بالای مزمن کنندگی این داروها(سوماتریپتان و ریزاتریپتان) به ندرت آنها را تجویز می کند. ضمنا با داروی ارگوتامین سی کاملا مخالف می باشد.
نکته: اگر حالت تهوع شما شروع شده است دیگر مسکنهای خوراکی چندان موثر نیستند و بهتر است از شیاف استفاده کنید.
نکته ای که باید در باره مسکنها به آن اشاره شود در مورد کافئین دارهاست. متاسفانه مسکنهای کافئین دار به راحتی در دسترس هستند و یکی از دلایل اصلی مزمن شدن میگرن استفاده از همین مسکنهاست. دکتر فرهاد عمادی متخصص مغز و اعصاب در این مورد می گوید که روزی نیست که چندین بیمار وابسته شده به مسکنهای کافئین دار را در مطب ویزیت نکند و دلیل این مشکل را در دسترس بودن این مسکنها و عدم آگاهی مبتلایان به میگرن از مضرات آنها می داند. در واقع بیمار در آغاز پاسخ خوبی از این مسکنها می گیرد ولی بتدریج متوجه می شود که تعداد سردردهایش بیشتر شده و به این نوع مسکنها وابسته شده است. پس برای آنها که دنبال درمان میگرن در خانه هستند توصیه می کنیم که اکیدا از مسکنهای حاوی کافئین استفاده نکنند چرا که این مسکنها میگرن انها را قوی تر خواهد کرد. حتما مطلب زیر را در باره مسکنها و میگرن مطالعه کنید(روی تصویر کلیک کنید):
منظور از مسکنهای ساده مسکنهای غیر ترکیبی است
مسکنهای ترکیبی خصوصا انواع حاوی کافئین بتدریج میگرن را مزمن می کنند
چه زمان درمان دارویی میگرن شروع می شود؟
گاه تعداد حملات سردرد کم می باشد مثلا یکی دو بار در ماه. در این موارد استراحت، دوری از محرکهای میگرن مانند محیط پر سرو صدا واستفاده از مسکنهای ساده کفایت می کند. اما اگر بصورت مکرر دچار سردرد می شوید(مثلا هفته ای یک بار) یا سردردهای شما طولانی است(بیش از ۱۲ ساعت) یا دچار اوراهای ساقه مغز می شوید باید به کمک دارو یا بوتاکس از تعداد سردردهای شما کاسته شود. برای اینکه در باره درمان دارویی میگرن بدانید روی تصویر زیر کلیک کنید:
سیر تا پیاز درمان دارویی میگرن
اگر دسترسی به متخصص مغز و اعصاب مسلط به تزریق بوتاکس دارید تزریق بوتاکس میگرن درموارد میگرن مزمن گزینه خوبی خواهد بود. برای آشنایی با بوتاکس در درمان میگرن مطلب زیر را ببینید و ویدئو آموزشی دکتر فرهاد عمادی را در این زمینه مشاهده کنید:
گاهی هم تعداد سردردهای فرد در طول ماه کم است اما شدت و مدت زمان طول کشیدن سردرد به گونه ایست که زندگی روزمره فرد مختل می شود در این مورد هم برای فرد داروهای جلوگیری کننده از سردرد تجویز می شود. این قبیل داروها باید مداوم استفاده شود، چه فرد سردرد داشته باشد یا نه. و در طول درمان بدیل عوارض احتمالی داروها و نیز بخاطر پایش پاسخ به درمان فرد باید تحت نظر باشد.
طول مدت درمان طولانی بوده و حداقل یک سال به طول می انجامد، اما این به معنی ریشه کن شدن میگرن نیست! میگرن معمولا پس از چند مدت عود میکند و ممکن است باز نیاز به درمان داشته باشد.
نکته دیگری که باید در نظر داشت این است که میگرن سردرد بسیار شایعی می باشد(مطالعات مختلف شیوع بین 10 تا 60 درصد را نشان داده ند) و ممکن است که یک فرد مبتلا به میگرن به دلیل دیگری مثل ابتلا به ضایعه عروقی مغز یا برخی تومورهای مغزی هم دچار سردرد شود. پس اگر به دنبال درمان میگرن در خانه هستید لازم است که در صورت تغییر در کیفیت سردردها یا افزایش شدت و تعداد سدردها یا بروز نشانه های یک سردرد خطرناک به پزشک مراجعه کنید. مطالعه مطلب زیر برای آشنایی با نشانه های یک سردرد خطرناک توصیه می شود:
سردردهای خطرناک
درمان گیاهی میگرن
بعضی گیاهان مثل اسطوخودوس و گیاه سایبان در درمان میگرن کاربرد دارند. البته داروهای گیاهی دیگری هم وجود دارند که ممکن است موثر باشند اما بررسی دقیقی روی میزان اثر و عوارض آنها انجام نشده است. دقت داشته باشید که منشا گیاهی داشتن یک دارو دلیل بر بی عارضه بودن آن دارو نیست. بخاطر بیاورید که بسیاری از مواد مخدر و روانگردان هم منشا گیاهی دارند!
اسطوخودوس به عنوان مسکن در میگرن کاربرد دارد.
استنشاق عصاره اسطوخودوس می تواند در تسکین سردردهای میگرنی موثر باشد. همچنین ریشه درخت سایبان در پیشگیری از سردردهای میگرنی استفاده می شود. اخیرا بعضی از عوارض این گیاه مثل سمیت کبدی و احتمال افزایش ریسک ابتلا به بعضی سرطانها مورد توجه قرار گرفته است.
اشتراک گذاری این مطلب در واتساپ
استفاده از قسمتی یا تمام مطالب این سایت فقط با ذکر منبع بلامانع است